W gniewie człowiek z łatwością zdobywa się na czyny, przed którymi wzdragałby się w normalnych warunkach Rząd w nowym składzie zastanawiał się potem, w jakim by sposobie przemówić do rewolucji. Lubecki posiadał nieograniczone zaufanie nowych członków; mało kto wątpił o jego patriotyzmie od czasu Sądu Sejmowego; jakże o tym powątpiewać mieli Czartoryski, Kochanowski, Pac i Niemcewicz? W tej stanowczej chwili udało mu się wystawianiem nie- podobieństwa osiągnienia jakiegokolwiek skutku przez zgiełk samemu sobie zostawiony, wystawianiem okropnych konsekwencji, na jakie by kraj przezeń został narażony, skłonić te osoby do podpisu odezwy, której treścią prawdziwą było: „szubienica dla wichrzycieli pu- blicznej spokojności”. „Polacy! – tak się wyrażała nowa Rada Administracyjna – równie smutne, jak niespodziewane wypadki wczorajszego wieczora i nocy spowodowały rząd do przybrania do grona swego obywateli z zasług swych znanych i do odezwania się do was. Najjaśniejszy wielki książę cesarzewicz wojskom rosyjskim wszelkiego działania wzbronił: gdyż rozdwojone umysły Polaków Polacy sami skojarzyć powinni. Czy Polak we krwi brat- niej ma broczyć dłoń swoje? Chcieliżbyście dać światu widok największego dla kraju nie- szczęścia, domowej niezgody? Własnym umiarkowaniem jedynie ocalić się możecie od po- grążenia się w przepaści, nad którą stoicie! W r ó ć c i e z a t e m d o p o r z ą d k u i s p o- k o j n o ś c i; a wszelkie uniesienia niech przeminą z nocą, która je pokrywała. Pamiętajcie na przyszłość drogiej, a tylu nieszczęściami skołatanej ojczyzny; oddalcie wszystko, co by mo- gło narazić nawet samo jej istnienie. Do nas będzie należało dopełnić powinności naszej w zapewnieniu bezpieczeństwa ogólnego, w poszanowaniu praw i konstytucyjnych swobód krajowych. Prócz Sobolewskiego i Lubeckiego nikt z członków dawnego składu Rady Admi- nistracyjnej nie położył swego podpisu na tej proklamacji. Nie było to dziełem przypadku. Im wyraźniej oświadczał się rząd przeciwko powstaniu, tym mocniej czuł potrzebę uchylenia z widoku ludzi pogardzanych i znienawidzonych, na przykład Rautensztraucha, Grabowskiego, Kosseckiego. Część tylko Rady nieco popularniejszą zaryzykował, Sobolewskiego i Lubec- kiego, a głównie zastawiał się Czartoryskim, Radziwiłłem, Kochanowskim, Pacem i Niem- cewiczem, ażeby się zdawało, że oni większością po zawiązaniu się w nową magistraturę powyższą odezwę ułożyli. Generał Chłopicki, powołany do zasiadania w nowym rządzie, nie podpisał tej proklama- cji, bo go nie było, bo go nikt znaleźć nie mógł. Rewolucja zastała go w teatrze „Rozmaito- ści”; stąd udał się zaraz do pałacu Prymasowskiego, gdzie w pomieszkaniu jednego z urzęd- ników Komisji Wojny, pułkownika Sobieskiego, przesiadywał sekretnie resztę nocy, cały przejęty obawą, żeby go który oddział powstańców z tego ustronia nie wyciągnął i gwałtem na czele swoim nie postawił. Lud i wojsko od samego początku obwoływało go naczelni- kiem; Chłopickiego mniemało widzieć, poznawać w każdym jeźdźcu, podobnym do niego z wzrostu, przebiegającym ulicę. „Chłopicki dowodzi pod Arsenałem” – mówili ci, co się pod Arsenałem nie znajdowali. Pod Arsenałem mniemano, że jest na Krakowskim Przedmieściu albo na Saskim placu. Wielu mówiło, że go widziało. Wszędy ta bajka biegała i wszędzie 27 podnosiła ducha żołnierzy. Lecz ten naturalny, tysiącznymi okrzykami wzywany wódz re- wolucji nie miał żadnego w sprawie narodowej zaufania. Poczytywał ją za zgubioną wprzód jeszcze, nim się zaczęła: potem od razu znienawidził entuzjazm, który wzniecało jego imię. Lubecki przysłuchując się pilnie wszystkim odgłosom powstania, zbierając wszystkie wieści, pojął natychmiast, jak wiele, jak niezmiernie wiele zależało mu na tym, żeby się z nim mógł widzieć i mówić w pierwszej zaraz chwili. Jeszcze przed północą kazał go szukać, wysyłał do jego pomieszkania, nawet do domów, gdzie uczęszczał, różne osoby, między innymi Krysiń- skiego, mecenasa. Rada Administracyjna w nowym składzie starała się go wynaleźć po pół- nocy i nad rankiem; nareszcie, gdy nikt się nie mógł wywiedzieć, gdzie przebywa, kazała drukować swą pierwszą odezwę przeciwko powstaniu bez jego podpisu, zawiadomiając tylko publiczność, że generała Chłopickiego przybrała do swego grona. Noc upływała na tych czynnościach. Ranek mgłą pokryty zastał dwie rzeczy oddzielne, obrócone już przeciwko sobie: rząd i powstanie; rząd wzmocniony kredytem ludzi bardzo popularnych, wyraźnie oświadczających się przeciwko zaszłym wypadkom, powstanie pod Arsenałem tylko skoncentrowane i obronne, w innych punktach mniej więcej rozsypane, wszędzie pełne ducha. Uczniowie Uniwersytetu w liczbie prawie tysiąca, pod dowództwem